Nederlands
Gamereactor
reviews
Eliza

Eliza

Eliza spookt al lang na het zien van de aftiteling rond in ons hoofd en dat is een goed teken.

HQ
Eliza
ElizaElizaElizaEliza

Kunstmatige intelligentie is een onderwerp dat verre van onontgonnen in de gamewereld. No Code's Observation liet ons zien wat het is om als een AI-systeem te spelen, terwijl System Shock ons de gruweldaden van een vijandige AI liet zien, maar Eliza - de nieuwste game van ontwikkelaar Zachtronics - brengt ons een verhaal dat zich niet afspeelt in een ruimteschip of een scifi-wereld. In plaats daarvan krijgen we een verhaal dat dichter bij huis ligt, in een wereld die niet veel anders is dan die van ons, nu in 2019.

Eliza is opgezet als een 'visual novel', dus je selecteert vooral dialoogopties en luistert naar wat personages hebben te zeggen. Je volgt Evelyn, een vrouw die jaar lang 'off the grid' is geweest na meegeholpen te hebben met het ontwikkelen van Elize, een kunstmatige intelligentiesysteem dat gebruikt wordt om therapie te bieden iedereen die dat nodigt heeft. De enige voorwaarde is dat het werkte via een proxy, bijvoorbeeld een persoon om met de cliënt te praten, die weliswaar een script volgt dat Eliza verschaft. Na drie jaar keert Evelyn terug naar Skandha - het bedrijf achter Eliza - om als een van deze proxy's op te treden.

Dit is een ad:

Vanaf het allereerste begin is het duidelijk dat Evelyn's verleden een grote bron van pijn is voor haar en ze blijft gedurende de drie of vier dat de game duurt ingetogen en stil. Naarmate je verder komt in de game ontmoet je uiteindelijk anderen zoals Rae, die verantwoordelijk is voor de Eliza-facaliteit waar je werkt, en Nora, een oud-collega van je die vraagt om je bij te praten over de periode dat je afwezig was.

We zullen niet veel meer over het verhaal vertellen om geen belangrijke punten te verklappen, maar al deze personages hebben hun eigen invloed op het leven van Evelyn en trekken haar soms verschillende kanten uit. Ze dagen haar emotioneel en intellectueel uit, en ondanks haar ingetogenheid, heeft Evelyn ook ieder van hun iets te bieden, natuurlijk afhankelijk van wat je kiest om tegen ze te zeggen.

Eliza
ElizaElizaElizaEliza
Dit is een ad:

De game zelf ziet er ook ingetogen uit dankzij overtuigende, handgetekende personages en omgevingen, maar de grote trekpleister hier is het verhaal dat ons in zes hoofdstukken wordt verteld. Het verhaal is enorm herkenbaar en menselijk geschreven, en wist ons op emotioneel vlak echt te raken. Al deze personages gaan door hun eigen dilemma's in het leven en heeft zijn eigen roerige verleden, net als wij allemaal. Daarom moest het acteerwerk hier perfect zijn bij alle stemmen en daarin slaagt het op alle fronten.

De reden dat dit verhaal zo goed is komt doordat het de speler meerdere keren vragen stelt, waarbij de grootste dilemma's draaien rondom Eliza's systeem en of AI-therapie überhaupt levensvatbaar is. Dit opent natuurlijk een hele beerput rondom kunstmatige intelligentie, of het menselijke emoties kan begrijpen; hoe behulpzaam het kan zijn; natuurlijk de ethiek achter het leren van deze informatie; en hoe het gebruikt en opgeslagen kan worden.

Dusdanig belicht Elize een interessante blik op therapie. Dankzij onze eigen kennis van gedragstherapie, valt op dat Eliza's methoden veel raakvlakken heeft als die in het echte leven - dus dit is helemaal niet zo vergezocht en futuristisch als het klinkt. Gedwongen worden een script te volgen bij het horen van de problemen van verschillende cliënten is ook een lastige vraag aan de speler, omdat we gevraagd worden te vertrouwen in een systeem en niet onze menselijke input te volgen.

Eliza
ElizaElizaElizaEliza

Het horen van al deze verhalen, zowel van cliënten en elders, is wat de game zo herkenbaar maakt. Het is een cliché te zegen dat dit een echte menselijke ervaring is, maar desalniettemin klopt dat. Het doet ons denken aan Night in the Woods, doordat beide titels echte ervaringen op subtiele wijze en met nuance weten aan te stippen. Je zou jezelf wellicht op een punt terug vinden kunnen vinden in deze game en dat is een enorm krachtige gedachte.

Je praat echter niet alleen maar in de game, aangezien er overal technologie is; de game speelt zich immers af in Seattle. Je beantwoordt e-mails en berichten vanaf je telefoon, en dit laat Zachtronics uiteindelijk op een organische wijze meer lagen toevoegen aan het verhaal; hints neerleggen over je verleden, Eliza's oorsprong; en wat de reden was van je driejarige afwezigheid.

Eliza neemt maar een paar uur in beslag, maar bleef lang nadat we de game hadden uitgespeeld in ons hoofd rondspoken. Het weet menselijke emotie op een authentieke en intrigerende wijze weer te geven, en vermengd dat met discussies over ethiek in technologie, AI en therapie. Er zijn meerdere personages met hun eigen genuanceerde doelen en overtuigingen in het verhaal. Het is niet zozeer een achtbaanrit, maar eerder een rondje in de theekopjes, waarmee je alsmaar rondzwiert en je jezelf afvraagt waarin je echt moet geloven.

We kunnen Eliza niet alleen aan fans van visual novels aanbevelen, maar ook aan spelers die houden van een verhaal dat wat stof tot nadenken geeft. Het is een krachtige game die solide schrijfwerk combineert met geloofwaardige personages en een prachtige soundtrack, waar het materiaal zorgvuldig wordt neergelegd op een doordachte wijze, dusdanig dat we ons volledig betrokken voelden bij Evelyn's leven en haar toekomst.

HQ
ElizaElizaEliza
09 Gamereactor Netherlands
9 / 10
+
Overtuigende personages; emotioneel verhaal; intrigerende onderwerpen; audiovisueel bekoorlijk; interessante keuzes.
-
Einde had wat ingekort kunnen worden.
overall score
Is onze netwerkscore. Wat is die van jou? Netwerkscore is een gemiddelde van de cijfers uit alle landen